2002. godina je proglašena Međunarodnom godinom planina. Izložba je zato imala za cilj da prezentuje bogatstvo naših planina široj javnosti i to sa različitih aspekata: biološkog, geološkog, geomorfološkog, hidrološkog i kulturno-istorijskog. Planinska područja su od izuzetnog značaja za našu zemlju, pa im stoga treba posvetiti posebnu pažnju u cilju njihove zaštite i očuvanja.

Izložbu su činile fotografije sa najreprezentativnijih planina naše zemlje, koje su snimili članovi Ekološkog društva “Endemit” u periodu od 1995. do 2001. godine. Autor većeg dela slika je Vladan Đorđević, član “Endemit”-a. Većina fotografija je urađena u formatu 30x45 cm. Ostali autori izložbe bili su Ivan Jarić, Tijana Spasić, Nikola Janjić, Branislav Rusić, Snežana Pešić, Maja Stanković I Zoran Totić.

Izložba je do sada imala tri postavke, u Galeriji Prirodnjačkog muzeja Beograd, Domu kulture Novi Sad i u Skupštini opštine Stara Pazova.

O planinama...

Planine zauzimaju jednu petinu površine kopna Zemlje. Premda samo jedna desetina svetskog stanovništva živi na njima, više od polovine stanovništva direktno ili indirektno zavisi od njih. Planine predstavljaju najveći rezervoar pitke vode; one utiču na vreme i klimu, a posebno na cirkulaciju vazdušnih masa. Na njima se nalazi više od polovine svih centara biološke raznovrsnosti. Od 154 svetska centra šest se nalazi u Evropi, a jedan od njih su planine Balkanskog poluostrva, na kome SR Jugoslavija zauzima centralni položaj.

Planine imaju i veliki antropološki značaj. Za njih je čovek vezivao mnoga verovanja, božanstva, mitove. Na planinama su očuvani različiti oblici kulturnog diverziteta. Ponekad je upravo kulturni diverzitet ugroženiji od biološkog. Planinska oblast naše zemlje nalazi se između makrodepresija Jadranskog mora i Panonske nizije. Nju čine pet planinskih sistema: Rodopske planine, Karpatske, Balkanski planinski sistem, Dinarske planine i Skardo-Pindska planinska masa, koji se dalje dele na manje celine i pojedinačne planine.

Planine često nazivaju “ogledala geološke prošlosti”. Tragovi ledenih doba prisutni su gotovo na svim planinama Jugoslavije. Danas se na mestima nekadašnjih cirkova, morenskim bedemima i oko snežanika mogu naći brojni predstavnici glacijalne flore i faune. Prema prirodnim uslovima staništa i njihovog živog sveta planine naše zemlje su podeljene na evropski tip (Zlatar, Zlatibor, Golija, Kopaonik, Stara planina, Suva planina i dr.) i južnobalkanski tip (Šar planina i Prokletije).

Uopšte uzev, svi planinski ekosistemi spadaju u grupu osetljivih.

Najčešći faktori koji ih ugrožavaju su:

1. Seča, uništavanje i degradacija gornje šumske granice;
2. Krčenje i paljenje žbunastih formacija bora krivulja i polegle kleke;
3. Ekstenzivno stočarstvo;
4. Isušivanje tresava;
5. Ekološki neosmišljen planinski turizam i izgradnja skijaških staza i objekata u ekosistemima oko gornje šumske granice i iznad nje.

Jugoslavija, sa 75 posto teritorije brdsko-planinskog karaktera, ubraja se među najviše prostore Evrope. Iznad 1000 mnv u Crnoj Gori je 57%, a u Srbiji 11%, a iznad 2000 mnv je 0,5% teritorije. Ovi prostori su nepravilno raspoređeni. Ograničenost prostora je uzrok osetljivosti ekosistema a izolovanost (fragmentiranost) uzrok fragilnosti njihovog biodiverziteta.

Planinske oblasti Jugoslavije predstavljaju prirodnu granicu države. Upravo zbog toga treba razvijati bilateralnu saradnju sa zemljama u regionu kako bi očuvanje planinske biološke, predeone i kulturne raznovrsnosti bilo efikasnije.